Lengri biðtími tengdur hærri dánartíðni krabbameinssjúklinga

Nýleg rannsókn sem birt var í British Medical Journal (BMJ) hefur komist að þeirri niðurstöðu að seinkun á meðhöndlun krabbameins tengist aukningu á dánartíðni allra orsaka.

Frá upphafi Covid-19 heimsfaraldursins hefur aðgengi sjúklinga að krabbameinsmeðferð verið seinkað í mörgum heilsugæslustöðvum um allan heim og það hefur leitt til áhyggjum af ófyrirséðum afleiðingum faraldursvarnaraðgerða fyrir krabbameinssjúklinga.

Þrátt fyrir að fjöldi rannsókna hafi verið gerðar á heimsvísu á tengslum milli tafa á meðferð og dánartíðni, hafði líkanagerð verið torvelduð vegna skorts á vönduðum raunverulegum sönnunargögnum, svo rannsóknarteymið framkvæmdi alhliða endurskoðun af 34 rannsóknum sem þegar eru til á sjö helstu krabbameinstegundum.

Niðurstöðurnar sýndu að hver fjögurra vikna töf milli greiningar og skurðaðgerðar tengist 6-8% hlutfallslegri aukningu á dánartíðni allra orsaka.

Krabbameinstegundirnar sem voru í rannsókninni tákna 44% af öllum tilfallandi krabbameinum á heimsvísu. Þar var fjallað um fimm algeng krabbamein; krabbamein í þvagblöðru, brjóstum, ristli, endaþarmi og lungum; leghálskrabbamein, sem er fjórða algengasta krabbameinið meðal kvenna; og höfuð- og hálskrabbamein; og komst að því að fyrir allar sjö krabbameinsgerðirnar tengist töf á meðferð um fjórar vikur aukinni hættu á dauða.

Að auki leiddi rannsóknin í ljós að tafir í allt að átta vikur og tólf vikur auka enn frekar hættuna á dauða. Átta vikna seinkun á brjóstakrabbameinsaðgerðum myndi auka hættuna á dauða um 17% og 12 vikna seinkun, eins og kom fram til dæmis við lokun Covid-19 og bata í sumum löndum, myndi auka hættuna um 26%.

Áhrif tafa á meðferð á afkomu sjúklinga er eitthvað sem hefur komið á oddinn í Covid-19 heimsfaraldrinum. Þrátt fyrir að að mestu leyti hafi brýn krabbameinsaðgerð verið í gangi, hefur valkvæðum krabbameinsaðgerðum og geislameðferð verið frestað eða seinkað í mörgum löndum þar sem úrræðum hefur verið úthlutað til að takast á við heimsfaraldurinn.

Hingað til hefur ekki verið hægt að meta áhrif af aðgerðum vegna Covid-19 lokunar á umönnunarmynstur og afkomu sjúklinga og leggur áherslu á að þörf sé á alþjóðlegu átaki til að koma á fót kerfum til að framleiða hágæða gögn til að upplýsa frekari rannsóknir á þessu.

Raunin er sú að áhrif tafa á meðferð, þar á meðal krabbameinsaðgerða, eru líklega mun meiri fyrir bæði sjúklinga og heilbrigðiskerfi landa en niðurstöður þessarar rannsóknar gefa til kynna. Það tekur ekki tillit til áhrifa versnandi ástands á sjúklinginn; þörf fyrir víðtækari meðferð og aukin hætta á fylgikvillum vegna versnunar meðan á töfum stendur; og áhrif á lífsgæði sjúklinga. Það getur einnig leitt til meiri efnahagslegrar byrði með hærri beinum umönnunarkostnaði.

Þótt það sé utan sviðs þessarar rannsóknar er greinilega einnig mikilvægt að huga að því sem gerist í tímanum áður en sjúklingurinn greinist. Ef biðtími lengist eftir að hitta sérfræðing eða bókun í greiningarpróf, svo sem skönnun eða ristilspeglun, hefur það áhrif á meðferðarhraða sjúklinga; og seinkun getur haft skaðleg áhrif á lífsgæði sjúklinga. Því seinna sem krabbamein greinist, því brýnni verður meðferðin og því verri er einnig líklegt að líðan sjúklings verði.

Hægt er að nálgast umsögnina á heimasíðu BMJ